Czy mepolizumab rewolucjonizuje leczenie ciężkiej astmy?
Mepolizumab wykazuje wysoką skuteczność w leczeniu ciężkiej astmy eozynofilowej z towarzyszącym przewlekłym zapaleniem zatok przynosowych z polipami nosa (CRSwNP) – to główny wniosek z wieloośrodkowej retrospektywnej analizy MEPOLYP, która objęła 1037 pacjentów z ciężką astmą eozynofilową, w tym 416 ze współistniejącym CRSwNP i 621 bez tej współchoroby.
Badanie MEPOLYP polegało na analizie danych z pięciu europejskich rejestrów i kohort pacjentów (Liège-BSAR, SSAR, REALITI-A, REDES, RELIght), co pozwoliło na porównanie skuteczności mepolizumabu w okresie 12 miesięcy przed i po wprowadzeniu leczenia. Ciężka astma eozynofilowa dotyka około 7,7% pacjentów z astmy, spośród szacowanych 262 milionów chorych na astmę na świecie, a u 10,7-40,6% z nich współistnieje przewlekłe zapalenie zatok przynosowych z polipami nosa. Obie choroby mają wspólny mechanizm patofizjologiczny związany z przewlekłym zapaleniem typu 2, co prowadzi do podwyższonego poziomu eozynofilów we krwi i nacieku tkankowego.
Kluczowe wyniki badania MEPOLYP:
- Badanie objęło 1037 pacjentów z ciężką astmą eozynofilową (416 z CRSwNP, 621 bez CRSwNP)
- Redukcja zaostrzeń astmy: 72,7% u pacjentów bez CRSwNP, 79,7% u pacjentów z CRSwNP
- Zmniejszenie częstości hospitalizacji: 62,1% u pacjentów bez CRSwNP, 75,4% u pacjentów z CRSwNP
- Redukcja dawki doustnych kortykosteroidów o około 50% w obu grupach
Czy mepolizumab redukuje zaostrzenia i hospitalizacje?
Mepolizumab, jako humanizowane przeciwciało monoklonalne skierowane przeciwko interleukinie 5 (IL-5), kluczowej cytokinie w zapaleniu typu 2, wykazał w badaniu MEPOLYP znakomite wyniki w redukcji klinicznie istotnych zaostrzeń astmy (CSE). U pacjentów bez CRSwNP odnotowano zmniejszenie częstości zaostrzeń o 72,7%, natomiast u pacjentów z towarzyszącym CRSwNP redukcja była jeszcze większa i wynosiła 79,7%. Po uwzględnieniu zmiennych kontrolnych (wiek, BMI, poziom eozynofilów we krwi, płeć i status palenia), wykazano 30% dodatkową korzyść z leczenia mepolizumabem u pacjentów ze współistniejącym CRSwNP w porównaniu do pacjentów bez tej współchoroby.
Co istotne, skuteczność mepolizumabu w redukcji zaostrzeń obserwowano niezależnie od wyjściowego poziomu eozynofilów we krwi (BEC), choć zanotowano, że im wyższy był poziom wyjściowy BEC, tym większa była odpowiedź na leczenie, szczególnie w grupie bez CRSwNP (p=0,0005). U pacjentów z CRSwNP obserwowano wysoką skuteczność nawet przy niskim wyjściowym BEC, z niesignifikantnym trendem wzrostu skuteczności wraz ze wzrostem BEC (p=0,1599).
Terapia mepolizumabem przyniosła również znaczącą redukcję w częstości zaostrzeń wymagających wizyty na oddziale ratunkowym lub hospitalizacji (68,6% u pacjentów bez CRSwNP i 84,0% u pacjentów z CRSwNP), a także zmniejszenie częstości zaostrzeń wymagających hospitalizacji (odpowiednio 62,1% i 75,4%).
Czy mepolizumab zmniejsza zapotrzebowanie na kortykosteroidy i poprawia funkcję płuc?
Kolejnym ważnym efektem leczenia było zmniejszenie dawki podtrzymującej doustnych kortykosteroidów (OCS). Po 12 miesiącach terapii mepolizumabem, dawka OCS zmniejszyła się o 54,48% (średnia różnica -4,37 mg/dzień) u pacjentów bez CRSwNP i o 48,24% (średnia różnica -3,26 mg/dzień) u pacjentów z CRSwNP. Zważywszy na liczne działania niepożądane związane z długotrwałym stosowaniem OCS, jest to wynik o dużym znaczeniu klinicznym.
Poprawa funkcji płuc była widoczna już po 6 miesiącach leczenia, z dalszym wzrostem po 12, 18 i 24 miesiącach. U pacjentów bez CRSwNP odnotowano wzrost FEV₁ o 152,59 ml po 12 miesiącach (8,27% poprawa), a u pacjentów z CRSwNP o 233,84 ml (10,59% poprawa). Warto zauważyć, że na początku badania średnia wartość FEV₁ wynosiła 1830,6 ml u pacjentów bez CRSwNP i 2034,7 ml u pacjentów z CRSwNP (wartości pre-bronchodilatacyjne). Podobnie korzystne efekty obserwowano w zakresie kontroli astmy mierzonej testem ACT – wzrost o 6,02 punktu (44,64% poprawa) u pacjentów bez CRSwNP i 5,77 punktu (39,95% poprawa) u pacjentów z CRSwNP po 12 miesiącach leczenia.
Korzyści kliniczne z leczenia mepolizumabem:
- Skuteczność niezależna od wyjściowego poziomu eozynofilów we krwi
- Poprawa funkcji płuc (wzrost FEV₁ o 8-10%)
- Znacząca redukcja poziomu eozynofilów we krwi (około 80%)
- Remisję kliniczną osiągnęło 22,4-28,6% pacjentów
- Szczególnie wysoką skuteczność obserwowano u pacjentów ze współistniejącym CRSwNP
Czy poziom eozynofilów i profil pacjenta wpływają na skuteczność leczenia?
Mepolizumab spowodował również znaczącą redukcję poziomu eozynofilów we krwi – o 79,73% (średnia różnica -461,47 komórek/μL) u pacjentów bez CRSwNP i o 85,10% (średnia różnica -618,01 komórek/μL) u pacjentów z CRSwNP. Obserwowano większą redukcję BEC u pacjentów z wyższymi wartościami wyjściowymi. Wyjściowa średnia wartość BEC wynosiła 583,3 komórek/μL u pacjentów bez CRSwNP i 725,1 komórek/μL u pacjentów z CRSwNP.
Charakterystyka wyjściowa pacjentów wykazała pewne różnice między grupami – w grupie SAEP[-]CRSwNP było więcej kobiet (70,5% vs 59,4%), a także wyższy wskaźnik BMI (29,2 kg/m² vs 27,4 kg/m²) niż w grupie SAEP[+]CRSwNP. Najczęstszymi chorobami współistniejącymi w obu grupach były otyłość (60,5% vs 29,0%), refluks żołądkowo-przełykowy (28,5% vs 32,1%), alergiczny nieżyt nosa (28,2% vs 29,2%), zaburzenia lękowe (20,9% vs 16,0%) oraz rozstrzenie oskrzeli (14,0% vs 21,6%).
Przed włączeniem mepolizumabu, co najmniej 95% pacjentów w obu grupach otrzymywało leczenie związane z astmą/CRSwNP, a 39,2% pacjentów bez CRSwNP i 38,4% z CRSwNP stosowało podtrzymujące dawki OCS (średnia dawka wynosiła odpowiednio 8,0 mg/dzień i 6,7 mg/dzień).
Jak wyniki badania MEPOLYP mogą wpłynąć na codzienną praktykę kliniczną?
Remisję kliniczną, definiowaną jako brak zaostrzeń astmy, brak stosowania OCS, dobra kontrola astmy (ACT ≥ 20 lub ACQ-5 < 1,5) i stabilizacja funkcji płuc, osiągnęło 22,4% pacjentów bez CRSwNP i 28,6% pacjentów z CRSwNP. Co najmniej trzy kryteria remisji spełniło odpowiednio 47,2% i 52,3% pacjentów, a co najmniej dwa kryteria - 59,2% i 77,5% pacjentów.
Wyniki badania MEPOLYP mają istotne znaczenie kliniczne, ponieważ potwierdzają skuteczność mepolizumabu w leczeniu ciężkiej astmy eozynofilowej w rzeczywistej praktyce klinicznej, a także wskazują na dodatkowe korzyści u pacjentów ze współistniejącym CRSwNP. Szczególnie ważna jest obserwacja, że mepolizumab jest skuteczny niezależnie od wyjściowego poziomu eozynofilów we krwi, co sugeruje szersze działanie IL-5 na różne populacje komórek immunologicznych i strukturalnych, wykraczające poza samo zapalenie eozynofilowe.
Badanie miało pewne ograniczenia, takie jak brak danych dotyczących specyficznych objawów CRSwNP czy różnice w definicjach i zapisie danych między poszczególnymi kohortami. Potencjalne niespójności w definicjach lub rejestracji danych, np. CSE lub wizyt na oddziale ratunkowym, mogły również wpłynąć na wyniki. Ponadto, ponieważ pierwotnym celem istniejących kohort było badanie wyników po wprowadzeniu mepolizumabu u pacjentów z SAEP, diagnozy SAEP[+]CRSwNP mogły nie być dokładnie rejestrowane, co mogło prowadzić do niedoszacowania liczby pacjentów. Niemniej jednak, dzięki dużej liczbie pacjentów (94,8% z Europy) i długiemu okresowi obserwacji, dostarcza ono solidnych dowodów na skuteczność mepolizumabu w leczeniu ciężkiej astmy eozynofilowej, zwłaszcza u pacjentów z towarzyszącym CRSwNP.
Dla lekarzy prowadzących pacjentów z ciężką astmą eozynofilową wyniki tego badania stanowią ważną wskazówkę, że mepolizumab może być szczególnie korzystnym wyborem u pacjentów ze współistniejącym CRSwNP, przynosząc znaczącą poprawę w zakresie redukcji zaostrzeń, zmniejszenia zapotrzebowania na OCS, poprawy funkcji płuc i kontroli astmy, co przekłada się na lepszą jakość życia pacjentów.
Podsumowanie
Badanie MEPOLYP, obejmujące ponad 1000 pacjentów z ciężką astmą eozynofilową, wykazało znaczącą skuteczność mepolizumabu w leczeniu tej choroby, szczególnie u osób ze współistniejącym przewlekłym zapaleniem zatok przynosowych z polipami nosa (CRSwNP). Terapia doprowadziła do redukcji zaostrzeń astmy o 72,7-79,7%, zmniejszenia częstości hospitalizacji o 62,1-75,4% oraz istotnego ograniczenia stosowania doustnych kortykosteroidów o około 50%. Zaobserwowano również poprawę funkcji płuc, z wzrostem FEV₁ o 8-10%, oraz znaczącą redukcję poziomu eozynofilów we krwi o około 80%. Remisję kliniczną osiągnęło 22,4-28,6% pacjentów. Wyniki badania potwierdzają skuteczność mepolizumabu w rzeczywistej praktyce klinicznej, szczególnie u pacjentów z współistniejącym CRSwNP, niezależnie od wyjściowego poziomu eozynofilów we krwi.
